Historisch Café 8 januari 2020

Programma Historisch Café 8 januari 2020

20.00 uur – De avant-gardisten tijdens de Russische Revolutie, een gesprek met Sjeng Scheijen

De Russische Revolutie katapulteerde in 1917 een ongekend groot aantal kunstenaars in het centrum van macht. Mannen en vrouwen die voorheen tegen de bestaande structuren en machthebbers aantrapten met hun kunst, kregen hoge functies onder het nieuwe communistische regime. Kazimir Malevitsj, Vasili Kandinsky, Vladimir Tatlin en Marc Chagall zijn de bekendste namen van een groot aantal avant-gardisten die het land opnieuw mochten vormgeven en dat avontuur met grote overtuiging aangingen.

Maar het blijkt geen gelukkig huwelijk. De ideeën van de avant-gardistische kunstenaars gaan de nieuwe machthebbers veel te ver. De communistische heilstaat onder leiding van eerst Lenin en later Stalin dogmatiseert in rap tempo en staat steeds minder vrijheid toe. Ongewenste elementen worden tegengewerkt of uit de maatschappij verwijderd. We praten met Sjeng Scheijen, die een prachtig boek heeft geschreven over deze in eerste instantie passionele verhouding tussen staat en kunstenaars, die volledig ontspoort.

Pavel Filonov, Animals (1930)

Sjeng Scheijen is slavist en specialist Russische kunst van de vroege twintigste eeuw. Hij is docent ‘Cultural Theory’ aan de Design Academy Eindhoven en hij schreef eerder de biografie van Sergej Diaghilev, de oprichter van de Ballets Russes. Met zijn boek ‘De avant-gardisten. De Russische Revolutie in de kunst 1917-1935’ won hij de BookSpot Literatuurprijs.

Interviewer: Joppe Schaaper

20.45 uur – Pauze
21.00 uur – Column
21.05 uur – Bes, de god van iedereen: in gesprek met Willem van Haarlem en Wim Hupperetz over de tentoonstelling in het Allard Pierson
In het Allard Pierson kunnen we tot en met 8 maart 2020 een tentoonstelling over de Egyptische godheid Bes bewonderen. Bes werd afgebeeld als een bebaarde dwerg, soms met een enorme fallus. Hij was er om te beschermen, maar ook voor de vruchtbaarheid, of een feestje. Bes was met recht ‘de god van iedereen’. Vandaar dat Bes nou niet zozeer werd vereerd in tempels, maar vooral als amulet om de nek van de ‘gewone’ Egyptenaar hing, of afgebeeld werd op een gebruiksvoorwerp.
Om deze bijzondere godheid te begrijpen, staan we er vanavond bij stil waar hij vandaan kwam, waarom hij zo populair bleef en hoe hij het toneel weer verliet. En in hoeverre is Bes eigenlijk echt verdwenen? Tipje van de sluier: een geliefd vakantieoord is vernoemd naar de kleine godheid. Het Allard Pierson heeft door internationale samenwerking voor het eerst meer dan 250 Bes-objecten bij elkaar gebracht. Het is een toegankelijke tentoonstelling geworden voor alle leeftijden, die natuurlijk heel mooi past bij de aard van de god Bes zelf. Ook opvallend zijn de bijdragen van Mirjam Debets (zie hieronder!). Over het opzetten van de tentoonstelling gaat dan ook het andere deel van het gesprek.

via GIPHY, maker: Mirjam Debets
Te gast zijn Willem van Haarlem, Egyptoloog en conservator en Wim Hupperetz, directeur van het Allard Pierson.
Interviewer: Thijs van Leeuwen
22.00 uur – Borrel naar believen in P’96