Programma Historisch café 14 november 2018
20.00 uur – Chin. Ind. Spec. Rest. Een interview over gedeelde eetculturen met Alice de Jong
Het Chinees-Indisch Specialiteiten Restaurant. Iedereen heeft er wel eens eten afgehaald. In elk zichzelf respecterend dorp in Nederland is er één te vinden. Van exotisch klinkende namen als ‘Wo Fong’ tot het weinig tot de verbeelding sprekende ‘Bamboehof’. Maar heeft u wel eens stilgestaan bij de ontstaansgeschiedenis van dit typisch Nederlandse verschijnsel? Is het nu Chinees of Indisch eten wat men daar haalt? Of geen van beiden? En hoe komt het dat het Chin. Ind. Spec. Rest. in zo korte tijd zo populair werd? Door de grote porties of toch door iets anders?
In een vraaggesprek met sinologe en onderzoeker naar eetculturen Alice de Jong hopen we op deze vragen een antwoord te vinden. Er tekent zich een geschiedenis af van aanpassen, culinaire appropriatie en sociaal-culturele beïnvloeding die samenhangt met migratiegolven, niet alleen van Chinese, maar ook van (Nederlands-)Indische komaf. De verschillen tussen het al in 1920 geopende eerste Chinese restaurant in Rotterdam en de Chinees-Indische restaurants van na de Tweede Wereldoorlog zijn bijvoorbeeld groot. Maar het is niet alleen een sociale geschiedenis: nadat de populariteit bewezen was, stelde het Ministerie van Economische Zaken in 1980 vast dat in iedere Nederlandse stad of wijk met meer dan tien duizend inwoners een ‘Chinees’ restaurant gevestigd mocht worden.
Naar aanleiding van deze mooie Nederlandse casus, komen we te spreken over cultureel-culinaire appropriatie in bredere zin. In goed Nederlands: ‘shared taste’, naar het gelijknamige project aan de Leidse universiteit. Dit project onderzoekt hoe mondiale connecties veranderingen teweeg brachten in eetculturen, materiële cultuur en het sociale leven van alledag. Hoe zit het bijvoorbeeld met de Chinese restaurants buiten Nederland?
Alice de Jong is sinologe en op dit moment werkzaam als onderzoeker in het project ‘Shared Taste’ aan de Universiteit Leiden. Haar focus ligt op de uitwisseling van voedsel en eetculturen tussen Azië en Europa. Dit doet zij in samenwerking met prof. Anne Gerritsen, die de Kikkoman leerstoel bezet voor de studie van Aziatisch-Europese interculturele contacten. Speciale aandacht gaat daarbij naar materiële cultuur en kunst. Ten slotte beheert zij als zelfbenoemd ‘foodie’ de website www.tokowijzer.nl.
Interviewer: Joppe Schaaper
20.45 uur – Pauze
21.00 uur – Column Thijs
21.05 uur – Archeologische vondsten uit Amsterdam
Wanneer je op het Rokin afdaalt naar het nieuwe metroperron dan passeer je op de roltrap een enorme vitrine met daarin uitgestald honderden objecten variërend van prehistorische botten tot hedendaags plastic, van kleine ijzeren nagels tot een enorm anker. Een keuze uit de ongeveer 700.000 objecten die tijdens de aanleg van de Noord-zuidlijn uit de bodem van het Damrak en het Rokin zijn opgegraven. Achtergronden over dit ‘Spul’ zijn te lezen in het gelijknamige boek en op de prachtige website belowthesurface.amsterdam. Stadsarcheoloogen opgravingsleider Jerzy Gawronski neemt ons mee naar de ondergrondse wereld van Amsterdam, of moeten we zeggen de onderwaterwereld. We gaan het hebben over dit megaproject, die door het herhaalde uitstel steeds meer objecten opleverde -elk nadeel heb z’n voordeel- en over nieuwe projecten, met nieuwe vondsten.
Interviewer: Gijs Sevenhuijsen