Programma Historisch café jubileumeditie 10 oktober 2018
Inloop vanaf 19:45, aanvang 20:00 met welkomstwoord van onze hoofdredacteur Joppe
20.05 uur –De Spaanse kijk op de Tachtigjarige Oorlog revisited
Vijftien jaar geleden, bijna op de dag af, trapte het eerste Historisch Café af met een vraaggesprek tussen Henk Looijesteijn en Yolanda Rodriguez Perez over de Spaanse visie op de Tachtigjarige Oorlog. En daarom doen ze dat interview speciaal voor het jubileum nog maar eens dunnetjes over. Natuurlijk heeft de tijd niet stilgestaan, dus zal het gesprek ook vol nieuwe inzichten zitten.
(bijzondere gast)interviewer: Henk Looijesteijn
20.15 uur – Jacob van Lennep, metafoor van de negentiende eeuw
Jacob van Lennep (1802-1868) zat niet veel stil. Van beroep was hij rijksadvocaat (hij vond het maar saai), maar daarnaast en bovenal was hij een bedreven en productief schrijver. En daar bleef het niet bij. Was hij niet bezig met één van de vele nevenfuncties die een telg uit een voorname Amsterdamse familie wel moest vervullen, dan ging van Lennep graag achter de dames aan. Zijn avontuurtjes leidden meer dan eens tot een buitenechtelijk kind. Het had niet veel gescheeld of hij was met een nieuwe vlam naar Engeland gevlucht. Ook kon hij het niet laten om met alle risico’s voor zijn carrière van dien, vele spotschriften te schrijven. Jacob van Lennep was een ondeugende aristocraat. Maar ook was hij zeer begaan met het lot van zijn minderbedeelde medeburgers. Zo was hij betrokken bij vele Amsterdamse openbare werken, neem bijvoorbeeld de waterleiding.
‘Een bezielde schavuit’, noemt onze eerste gast en biograaf Marita Mathijsen hem dan ook. Door alle tegenstrijdigheden die Jacob van Lennep in zich herbergde, is hij een prachtige metafoor voor de eeuw waarin hij leefde. De negentiende eeuw was een eeuw van vooruitgang waarin de erfenis van de Verlichting een plek moest worden gegeven, maar ook de eeuw van restauratie en de Romantiek.
We zullen het leven van Jacob van Lennep vanavond doornemen op een zeer toepasselijke locatie: de Amsterdamse grachten waren immers Van Lenneps thuis.
Interviewer: Thijs van Leeuwen
21.00 uur – Pauze
21.15 uur – Column van Gijs
21.20 uur – ‘Südtirol ist nicht Italien!’
Tijdens deze jubileumeditie leggen wij een van de meest prominente vragenstellers van het Historisch Café het vuur na aan de schenen.. We gaan in gesprek over zijn nieuwste (19e!) boek Zuid-Tirol is niet Italië! Een honderd jaar oud Europees grensgeval. De tweede spreker van deze avond is niemand minder dan Thomas H. von der Dunk.
‘Südtirol ist nicht Italien!’ Wie vanuit Oostenrijk over de Brennerpas Italië binnenrijdt, zal deze leus nog regelmatig op huizen of spandoeken aantreffen. Na de Eerste Wereldoorlog, waarbij het eerste land tot de verliezers en het tweede tot de overwinnaars behoorde, werd Tirol in tweeën geknipt en werd de zuidelijke helft Italiaans, zonder dat de bevolking hierop enige invloed had. Mussolini streefde vervolgens naar Italianisering, die uitmondde in de voor Zuid-Tirolers onmogelijke keuze tussen het opgeven van hun woongebied of hun identiteit.
Na 1945 leidde de onvrede met de Italiaanse weigering om daadwerkelijk zelfbestuur toe te kennen tot radicalisering, die zelfs resulteerde in bomaanslagen. Pas dankzij het autonomiestatuut van 1972, het afnemende centralisme en het verdwijnen van de Europese binnengrenzen werd de angel uit het conflict gehaald. Als Rome ver weg is en Innsbruck dichtbij, wordt de vlag die op de Brenner wappert van minder belang.
In Zuid-Tirol is niet Italië! toont Thomas H. von der Dunk dat gevoelens van eenheid en identiteit niet kunnen worden opgelegd door een nationale regering.
Interviewer: Inger Schaap