Programma Historisch café 12 september 2018
20.00 uur – Een Nederlandse transgendergeschiedenis. Interview met Alex Bakker
Tegenwoordig is er in de Nederlandse publieke ruimte steeds meer aandacht voor transgenders, maar hier ging een ingewikkelde geschiedenis aan vooraf. Zowel op medisch, maatschappelijk als juridisch vlak hebben verschillende mensen, bewegingen en organisaties de mogelijkheden voor transgenders in de twintigste eeuw in Nederland weten te vergroten. Waar transgenders in de jaren vijftig en zestig nog moesten oppassen voor de politie, enkel gevaarlijke operaties konden ondergaan en er veelal alleen voorstonden, kwam in de jaren zeventig met de oprichting van de Genderstichting georganiseerde hulp voor transgenders op gang. In de laatste decennia is daarnaast het maatschappelijke beeld over transgenders enorm veranderd.
Alex Bakker beschrijft in zijn boek Transgender in Nederland. Een buitengewone geschiedenis de verandering van de positie van transgenders in de maatschappij, de ontwikkelingen op medisch vlak en de daaraan gekoppelde veranderende juridische mogelijkheden vanaf de jaren vijftig tot nu. Daarnaast schetst hij het beeld van het leven van transgenders in deze verschillende periodes middels persoonlijke verhalen. Aan de hand van zijn boek praten we met Bakker over de juridische strijd, de medische ingrepen die in de jaren vijftig nog in Casablanca plaats vonden en later in Nederland en de sociale acceptatie van transgenders op de werkvloer en in de maatschappij. Wat voor bewegingsvrijheid hadden transgenders door de tijd heen? Wat voor hulp werd er op zowel medisch als sociaal vlak vanaf de jaren vijftig geboden? Hoe werd het mogelijk om na bijvoorbeeld chirurgische ingrepen verder te gaan in de eigen omgeving? En wat mist er nog na decennia aan hulp, erkenning en bewustzijn?
Alex Bakker is historicus en schrijver en richt zich op zowel de Tweede Wereldoorlog als de geschiedenis van transgenders. Hij werkt onder andere aan tentoonstellingen en documentaires en schreef bijvoorbeeld het scenario van de documentaire Transit Havana (2016). In 2014 publiceerde hij het boek Mijn valse verleden waarin hij ingaat op zijn persoonlijke achtergrond als transman.
Interviewer: Anna Teijeiro Fokkema
20.45 uur – Pauze
21.00 uur – Column Gijs
21.05 uur – De Islam als laatantiek fenomeen
Als er één thema is dat de laatste jaren het politieke debat heeft beheerst, is het wel de Islam. Zowel in eigen land als over de grens, vormt deze religie de stropop waartegen tal van populaire politici zich met hand en tand verzetten. Ze zou ontstaan zijn in de donkere eeuwen die de val van de antieke beschaving inluidden en dus de vanzelfsprekende basis vormen voor religieus dogmatisme en andere barbaarse praktijken.
Gezien de enorme media-aandacht waar de Islam op kan rekenen, is het eigenlijk merkwaardig dat het onderzoek naar haar vroegste geschiedenis in Nederland nog maar in de kinderschoenen staat. De Arabische veroveringen en de gelijktijdige verspreiding van een nieuwe monotheïstische religie, worden nog steeds vooral gepresenteerd als een haast apocalyptisch einde van de klassieke beschaving. Dat deze zelfde periode juist sterk beïnvloed werd door de taal, kunst en architectuur van de Oudheid wordt daarbij over het hoofd gezien.
In het Historisch Café van 12 september spreken wij met arabist en historicus Josephine van den Bent. Samen met Floris van den Eijnde en Johan Weststeijn redigeerde zij de bundel 
Mohammed en de Late Oudheid, die deze maand is verschenen. Met deze bundel proberen zij het wetenschappelijke gat te vullen dat er in Nederland bestaat met betrekking tot de vroegste geschiedenis van de Islam en een breder publiek bewust te maken van de laatantieke context waarin deze religie kon ontstaan.
Josephine van den Bent (1988) is arabist en historicus. Ze schrijft een proefschrift over de dertiende-eeuwse Egyptische Mamlukken-dynastie en doceert Arabisch en middeleeuwse geschiedenis aan de universiteiten van Amsterdam en Leiden.
Interviewer: Frans Camphuijsen