Programma 13 januari 2016

20:00 – 20:45 Sytze van der Zee over François van ’t Sant

santVeertig jaar lang was het leven van François van ’t Sant verbonden met het Koninklijk Huis. Als kersverse hoofdcommissaris van de politie in Den Haag werd hij de vertrouwensman van koningin Wilhelmina, die de affaires van haar man uit de wereld moest helpen. Nadat Van ’t Sant als gevolg van een schandaal ontslag moest nemen als hoofdcommissaris, benoemde zij hem tot haar veiligheidsadviseur. 19893_Zee van der Sytze kl2-© Keke Keukelaar- AEG voor BB en pers tot 30-6-2013

Bij de Duitse inval in 1940 vluchtte hij met Wilhelmina naar Londen, waar hij haar particulier secretaris werd en de leiding kreeg over de Nederlandse geheime dienst. Later werd hij van verraad beschuldigd. Na de oorlog bleef hij teleurgesteld achter in Londen. Hij behield echter het vertrouwen van het hof: in de jaren vijftig adviseerde hij zowel koningin Juliana als prins Bernhard tijdens de geruchtmakende Greet Hofmansaffaire.

François van ’t Sant geldt als een van de meest mysterieuze figuren uit de hedendaagse Nederlandse geschiedenis en hij droeg zelf aan de mythevorming bij door zijn persoonlijke documenten te vernietigen. Sytze van der Zee wist zijn verhaal te reconstrueren en deze controversiële en fascinerende figuur weer tot leven te wekken. En passant ontdekte Van der Zee bewijsstukken voor een couppoging waarbij ook de Soldaat van Oranje betrokken was.

Sytze van der Zee (1939) werd in Hilversum geboren. Hij publiceerde o.a. het autobiografische Potgieterlaan 7 (1997), getiteld naar het adres waar hij als zoon van een NSB’er opgroeide. Zijn boeken hebben veelal moord of oorlog als thematiek. Vóór zijn schrijverscarrière was hij werkzaam als journalist; in 1963 begon hij bij het Nieuw Utrechts Dagblad. Via het Algemeen Handelsblad werd hij correspondent van NRC Handelsblad in Bonn, Brussel en Washington. Ook was hij adjunct-hoofdredacteur van Elsevier en hoofdredacteur van Het Parool.

Interviewer Inger Schaap.

20:45 – 21:00 Pauze

21:00  Column van Gijs

21:10 – 22:00 Duitse daders echte daders? Interview met Frits Boterman

boterman

DUITSE DADERSIn de geschiedschrijving over de Duitse bezetting is de laatste decennia steeds meer aandacht uitgegaan naar de houding van “gewone“ Nederlanders ten opzichte van de door de nazi’s begane misdaden. De verklaring voor het onwerkelijk hoge percentage Nederlandse joden dat tijdens de oorlog werd vermoord zou te vinden zijn door te kijken naar de “grijze“, “onverschillige“ of juist overtuigd met de Duitsers samenwerkende bevolking.

In zijn onlangs verschenen boek Duitse daders. De jodenvervolging en de nazificatie van Nederland stelt Frits Boterman de bezettingsautoriteiten opnieuw centraal. Hij legt hierbij de nadruk op de structuur van het Duitse bewind en de manier waarop het Nederland probeerde te exploiteren, nazificeren en te integreren in een nationaal-socialistisch Europa. In tegenstelling tot Frankrijk en België kreeg Nederland een civiel bestuur, waarbinnen de SS een grote vinger in de pap had. Door gebrek aan interne (Duitse) en externe (Nederlandse autoriteiten) tegenwerking kon zij betrekkelijk ongehinderd haar misdadige gang gaan.

Frits Boterman (1948) is emeritus hoogleraar Moderne Duitse Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde reeds een indrukwekkend aantal boeken binnen dit onderzoeksgebied, waaronder Moderne geschiedenis van Duitsland (1996), Duitse dichters en denkers (2008) en zijn magnum opus Cultuur als macht (2013).

Interviewer Daniel Knegt.

Leave a comment