Programma Historisch Café 9 september 2015
20.00 uur – Opstand en mediaoorlog in zestiende-eeuws Amsterdam. Interview met Femke Deen
De invloed van media en communicatie is moeilijk weg te denken uit onze huidige maa
tschappij. We kunnen van alles te weten komen en bijna overal onze opvatting over ventileren. In het voetspoor van de socioloog Jürgen Habermas zijn veel historici deze vrije communicatie gaan zien als een relatief recent fenomeen. Zij koppelen dit aan de opkomst van een ‘publieke sfeer’, waarbinnen burgers openlijk hun opvattingen over politieke en maatschappelijke kwesties konden uiten. Maar is een dergelijk publiek debat eigenlijk wel zo nieuw?
In haar recent verschenen boek Publiek debat en propaganda in Amsterdam tijdens de Nederlandse Opstand. Amsterdam ‘Moorddam’ (1566-1578) laat Femke Deen ons zien hoe ook in zestiende-eeuws Amsterdam media en communicatie al een cruciale rol speelden. In deze tijd van politieke en religieuze spanningen waren het niet slechts legers en kanonnen die de dienst uitmaakten. De strijd werd net zo goed gevoerd door middel van publiek debat. Deen laat zien hoe de verschillende partijen in het conflict grip probeerden te krijgen op de beschikbare communicatiekanalen, variërend van pamfletten en petities tot optochten en strafrituelen. Want een uitgekiende mediastrategie kon het verschil betekenen tussen winst en verlies.
Femke Deen (1975) is historicus aan de Universiteit van Amsterdam. In 2012 promoveerde ze op haar proefschrift dat de basis vormde voor het boek dat deze maand ter tafel komt. Daarnaast is ze werkzaam geweest als journalist, onder andere bij de Volkskrant en het Historisch Nieuwsblad, en zijn er van haar hand ook een jeugdroman en een publiekshistorisch boek over de Tweede Wereldoorlog verschenen.
Interviewer: Frans Camphuijsen
20.40 – Column en karikatuur van Gijs Sevenhuijsen
20.45 – Pauze
21.00 uur – Nederland en de slag bij Waterloo. Tweehonderd jaar later
Op 18 juni 2015 was het 200 jaar geleden dat Napoleon Bonaparte door een coalitie van Britten, Nederlanders, Belgen en Duitsers werd verslagen in het plaatsje Waterloo. Verschillende visies op al dan niet doorslaggevende momenten, de bijdrage van de afzonderlijke naties aan de overwinning op Napoleon en de betekenis van de veldslag voor de toenmalige toekomst van Europa domineerden lange tijd de historiografie, die tevens vertroebeld werd door mythevorming en nationale toe-eigening.
De herdenking aan deze belangrijke gebeurtenis in de West-Europese geschiedenis bood aanleiding voor een nieuwe golf aan historisch onderzoek, publicaties, tentoonstellingen, symposia, documentaires en radio- en televisieprogramma’s. Nieuwe thema’s die hierin worden aangesneden zijn de ervaringen van de betrokken soldaten, het aandeel van de Belgen en Nederlanders en de herinnering aan de slag. Historisch Café gaat in gesprek met Jurriën de Jong en Erwin Muilwijk, beiden kenners op het gebied van het Nederlandse aandeel aan de slag bij Waterloo.
Jurriën de Jong is historicus en werkzaam als projectleider bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. Hij is co-auteur van Waterloo. 200 jaar strijd.
Erwin Muilwijk is op het laatste moment verhinderd. Hij wordt vervangen door Ben Schoenmaker, co-auteur van Waterloo. 200 jaar strijd.
Gespreksleider: Willemijn Koning