Programma Historisch Café 11 februari 2015
20.00 uur – Grensland van Oost en West? Gesprek met Marc Jansen over de geschiedenis van Oekraïne
Letterlijk betekent Oekraïne “Grensland”, wat meteen de vraag op
roept wat die grens dan is. Is het de westgrens van het oosten of de oostgrens van het westen. Of dient het hele land als een brede grens te worden beschouwd, een onrustige bufferzone tussen grote rijken en beschavingen die hun centrum elders hebben? Is Oekraïne eigenlijk wel een natie? Of bestaat er, zoals Vladimir Poetin in 2008 al eens beweerde, strikt genomen niet eens een Oekraïense staat? Om deze vragen te beantwoorden moet er veel verder gekeken worden dan de politieke actualiteit van het huidige, de nieuwsmedia beheersende conflict. In Grensland: Een Geschiedenis van Oekraïne (2014) gaat Marc Jansen uitvoerig in op de lange en dynamische geschiedenis van het één na grootste land van Europa.
Aan de hand van de geschiedenis van de verschillende volkeren die het gebied bewoonden – Scythen, Grieken, Gothen, Gazaren, Slaven, Vikingen, Kiev-Roes, Krim-Tataren, kozakken, Italianen, Turken, Roethenen, Joden, Polen, Volksduitsers en Russen – rijst langzaam een beeld op van een land met multi-etnische oorsprong en een geschiedenis vol breuken en omwentelingen. Ook het ontstaan van een Oekraïense identiteit en de dramatische geschiedenis van het land tijdens de twintigste eeuw komen uitvoerig aan bod.
Marc Jansen (1946) doceerde meer dan twintig jaar Russische en Oost-Europese studies aan de Universiteit van Amsterdam. In 1979 promoveerde hij op het communistisch showproces tegen revolutionaire socialisten van 1922. Ook publiceerde hij een biografie van Nikolaj Jezjov, de uitvinder van de Stalinterreur tijdens de jaren dertig. Daarnaast was hij namens de OVSE waarnemer bij verkiezingen in Rusland, Georgië, Oekraïene, Kazachstan en Kirgizië. Sinds 2011 is Marc Jansen met pensioen en werkzaam als gastdocent aan de UvA.
Interviewer: Daniel Knegt
20.45 – Pauze
21:00 – Honderd jaar na de Armeense genocide – Gesprek met Uğur Üngör en Anush Grati
In 2015 is het honderd jaar geleden dat de Armeense genocide zich voltrok. We spreken met Uğur Üngör over het proces van genocide, de gevolgen en de erkenning. Tevens is te gast Anush Grati, nabestaande van een overlevende van de genocide. Anush zal vertellen over de herinnering aan de genocide binnen de Armeense gemeenschap. Uğur Üngör publiceerde in 2007 het boek Vervolging, Onteigening en Vernietiging: De Deportatie van Ottomaanse Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Uğur Ümit Üngör (1980) promoveerde in 2009 met zijn proefschrift Young Turk Social Engineering: Mass Violence and the Nation State in Eastern Turkey, 1913-1950 aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna werkte hij aan de University of Sheffield en in aan het Centre for War Studies van het University College Dublin. Momenteel is hij als Universitair hoofddocent verbonden aan de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht en als onderzoeker aan het NIOD. Hij richt zich voornamelijk op de historische sociologie van massaal geweld en nationalisme.
Engels gesproken
Gespreksleider: Inger Schaap