Programma Historisch Café 10 december 2014
20.00 uur – Misdadige vrouwen in vroegmodern Holland: interview met Manon van der Heijden
Tijdens de Gouden Eeuw blonk Holland niet alleen uit in de kunsten, economische voorspo
ed en grote verstedelijking, de Republiek had ook een uitzonderlijk hoog aantal vrouwelijke misdadigers. Terwijl het percentage berechte vrouwelijke misdadigers tegenwoordig tussen de 10 en 20 procent ligt, liep dit tussen 1500 en 1800 soms op tot de helft van alle veroordeelden. In haar nieuwe boek Misdadige vrouwen brengt Manon van der Heijden de vrouwenmisdaad van de vroegmoderne tijd in kaart en gaat op zoek een verklaring voor dit uitzonderlijke hoge aandeel. Dit zet bovendien de aanname dat mannen “van nature” meer geweld en misdaden plegen op losse schroeven.
Tijdens dit Historisch Café zal worden ingegaan op het brede scala delicten dat vrouwen pleegden, en de factoren in de vroegmoderne samenleving die hun relatief veelvuldige aanraking met justitie beïnvloedden. Want naast economische malaise en een vrouwenoverschot door migratie en zeevaart, speelden ook hun grote deelname aan het publieke leven, ideeën over eer en schaamte, en het buurtleven een belangrijke rol.
Manon van der Heijden (1966) is hoogleraar Comparative Urban History aan de Universiteit Leiden. In 2012 ontving zij een Vici-premie voor haar onderzoek naar criminaliteit en vrouwen in het verleden. Na haar promotie over stedelijk huwelijksrecht deed zij onder meer onderzoek naar vroegmoderne stadsfinanciën, en leidde zij het NWO VIDI project Civil Services and Urban Communities, 1500-1800. In 2012 startte zij met het VICI project Crime and Gender 1600-1900: A Comparative Perspective.
Interviewer: Janna Coomans (gastredacteur)
20.45 – pauze
21.00 – Moedige helden of onvoorzichtige mensen? Discussie met Hinke Piersma en Jaap Cohen
Twee jaar lang verzamelden Hinke Piersma en Jaap Cohen voor de rubriek Helden op de website van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie verhalen van moedige mensen in oorlogstijd. De verhalen zijn nu gebundeld en uitgebracht met de titel ‘Moedige Mensen. Helden in oorlogstijd’. Tal van voorbeelden van kleine en grote heldendaden passeren de revue. Sommige mensen zijn bekend, andere totaal niet. Toch hebben zij allemaal moed getoond in een tijd waarin dat levensgevaarlijk was.
In deze discussie praten we over moed en heldendom in de Tweede Wereldoorlog. Aan de hand van de voorbeelden uit het boek gaan we in op de volgende vragen: wat is een held? We bespreken verschillende heldendaden en de behoefte aan de herinnering in onze maatschappij sinds 1945. Hebben we vandaag onze oorlogshelden meer nodig dan gisteren?
Hinke Piersma (1963) en Jaap Cohen (1980) zijn beide als onderzoeker verbonden aan het NIOD.
Interviewer: Inger Schaap