Programma Historisch Café 12 november 2014
20.00 uur – De transnationale geschi
edenis van de bevrijding in Zuidoost-Nederland en het Rijnland: interview met Joost Rosendaal
‘A bridge too far.’ Velen kennen de uitdrukking. In zijn nieuwe boek De bevrijding in beeld onderzoekt Joost Rosendaal de omvangrijke militaire operaties die in 1944 in Zuidoost-Nederland plaatsvonden. Naast deze Nederlandse gebieden heeft hij ook aandacht voor het Rijnland. Uiteindelijk vielen de geallieerden dit gebied via Nijmegen binnen en staken ze op 24 maart 1945 bij het Duitse Wesel de Rijn over.
Rosendaal heeft echter niet alleen aandacht voor de militaire kant van het verhaal. Wat betekent de stationering van meer dan een miljoen geallieerden soldaten voor het dagelijkse leven? Hoe leven de bewoners van Noord-Brabant, Gelderland en delen van Limburg samen met hun bevrijders in de winter van 1944-1945? In zijn rijk met foto’s geïllustreerde transnationale geschiedenis van de bevrijding verbindt Rosendaal voor het eerst verhalen uit Zuidoost-Nederland en het Rijnland tot één samenhangende geschiedenis.
Joost Rosendaal (1963) is als docent politieke-cultuurgeschiedenis verbonden aan de Radboud universiteit Nijmegen. In 2003 promoveerde hij op Bataven! Nederlandse vluchtelingen in Frankrijk, 1787-1795.
Interviewer: Thomas Smits
20.45 – pauze
21.00 uur – De lange geschiedenis van het gestrafte lichaam: discussie met Guy Geltner en Pieter Spierenburg
In de oudste overgeleverde wettekst, die van de Soemerische heerser Ur-Nammu (2112-2095 v. Chr.), is geregeld sprake van de bestraffing van gewelddaden. Mocht iemand een ander in een handgemeen een schedelbreuk bezorgen, dan kon dat hem op 180 zweepslagen komen te staan. In 1996 werd in de Amerikaanse staat Californië een omstreden wetswijziging doorgevoerd. Zedendelinquenten konden vanaf dat moment gestraft worden door middel van chemische castratie. Hoewel deze twee strafpraktijken zo’n 4000 jaar en 12,000 kilometer van elkaar af staan, zijn in beide gevallen de aspecten lichaam, geweld en straf zeer nauw met elkaar verbonden. Niet alleen waren beide maatregelen gericht tegen de plegers van gewelddaden op het lichaam van een ander. Maar de straf die hier vervolgens tegenover stond nam eveneens het lichaam van de dader als uitgangspunt.
We spreken vanavond met Pieter Spierenburg en Guy Geltner over de hi
storische relatie tussen de thema’s lichaam, geweld en straf. Welke rol speelt het lichaam en het geweld waaraan het kan worden onderworpen in de strafpraktijk? Hoe vergelijkbaar zijn verschillende historische periodes in dit opzicht? Is er sprake van bepaalde grotere trends in de geschiedenis? En hoe heeft men in verschillende periodes aangekeken tegen deze praktijk?
Pieter Spierenburg (1948) is emeritus hoogleraar historische criminologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij heeft uitgebreid gepubliceerd over de geschiedenis van misdaad en straf en op het gebied van de cultuur- en mentaliteitsgeschiedenis. Het boek dat vanavond ter tafel zal liggen is zijn onlangs verschenen Violence and punishment. Civilizing the body through time (2013).
Guy Geltner is hoogleraar middeleeuwse Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij richt zich in zijn onderzoek op een breed scala aan onderwerpen (gevangenissen, bedelorden, gezondheid en corruptie) in verschillende historische contexten. Zijn laatste boek, Flogging others. Corporal punishment and cultural identity from Antiquity to the present (2014), zal vanavond voorliggen.
Gespreksleider: Frans Camphuijsen