Programma 25 oktober 2014 (extra Historisch Café)

In 1762 loopt de jonge, katholieke vrouw Cunegonde een gereformeerde kerk in het dorpje Vaals binnen en probeert de doop van een baby te voorkomen door hem te ontvoeren. Als de autoriteiten haar daarop arresteren, organiseren katholieke geloofsgenoten een gewapende overval om Cunegonde te bevrijden. Dit lokale incident in het grensdorpje Vaals is het begin van een keten van geweld, die uiteindelijk uitloopt op een soort kleinschalige godsdienstoorlog in het dorp en de omgeving. In zijn microgeschiedenis Cunegondes ontvoering: Een geschiedenis van religieuze strijd in de tijd van de Verlichting onderzoekt Benjamin Kaplan op basis van unieke en nog nooit eerder bestudeerde bronnen dit religieuze incident en zijn internationale gevolgen.

Kaplan schetst in zijn boek niet alleen een intieme geschiedenis van de problemen binnen een vroegmodern, interconfessioneel huwelijk, maar nuanceert bovendien ons beeld van de Verlichting als een periode van religieuze tolerantie. Door de kindontvoering te bestuderen in de bijzondere context van het Nederlands-Duitse grensdorpje Vaals toont Kaplan dat religieuze verscheidenheid ook in de achttiende eeuw nog kon uitmonden in geweld in plaats van tolerantie. Tijdens deze bijeenkomst zal Benjamin Kaplan spreken over deze opmerkelijke episode uit de achttiende-eeuwse Nederlandse geschiedenis, de consequenties daarvan voor ons idee van een ‘tolerante’ Verlichting en zijn persoonlijke onderzoekservaringen in de archieven.

Benjamin J. Kaplan is hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan University College London. Hij heeft meerdere boeken geschreven over religieuze verhoudingen en tolerantiepraktijken in vroegmodern Europa, waaronder het bekende werk Divided by Faith: Religious Conflict and the Practice of Toleration in Early Modern Europe (2007).

Interviewer: Eleá de la Porte

In samenwerking met Boekhandel Scheltema en Uitgeverij Nieuw Amsterdam