Programma Historisch Café 10 november 2021
20.00 – Hulp aan onderduikers – Het verhaal van de familie Schöffer
Bij het horen van de naam Ivo Schöffer zullen veel historici denken aan de hoogleraar vaderlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Minder bekend is dat hij als jonge student en lid van Unica tijdens de Tweede Wereldoorlog een groot aantal Joodse onderduikers verzorgde in het dispuutshuis aan de Reguliersgracht in Amsterdam. Gerben Post schetst in het boek Schöffer & Co. Familiebedrijf in verzetszaken een zeer gedetailleerd beeld van de verzetsdaden van Ivo, zijn zus Lidia en andere familieleden die direct en indirect honderden levens hebben gered.
Gerben Post (1978) is als historicus en educator verbonden aan verschillende museale instellingen zoals de Anne Frank Stichting, het Joods Cultureel Kwartier en het Nationaal Onderduikmuseum. Hij doet historisch onderzoek en publiceerde eerder Lotty’s bankje. Stilstaan bij de Jodenvervolging in Amsterdam.
Interviewer: Inger Schaap
20.45 – Pauze
21.00 – Column van Gijs
21.05 – Thijsse en Nescio – Twee generaties natuurdagboeken in Nederland
Jac. P. Thijsse (1865-1945) was natuurkenner, voorvechter van de natuurbescherming in Nederland en auteur van de beroemde Verkade-albums. Afgelopen zomer werden zijn vroegste wandeldagboeken uitgegeven, getiteld Nu ga ik er eens op uit. Die zogenaamde natuurdagboeken waren niet bedoeld voor publicatie, het waren aantekeningen van de planten en dieren die Thijsse tegenkwam op zijn zwerftochten, hoe het weer was en hoe het landschap eruit zag. In de teksten komen we heel dicht bij de waarnemer die Jac. P. Thijsse was.
De schrijver J.H.F. Grönloh, beter bekend als Nescio (1882-1961) was een generatie jonger dan Thijsse en hield ook een natuurdagboek bij. Ook dit dagboek, dat niet bestemd was voor publicatie, werd pas na zijn dood uitgegeven. Nescio had minder botanische kennis dan Thijsse en beschreef hoe de natuur zijn gemoed beïnvloedde, hoe het licht viel en hoe de seizoenen veranderden. Hij schreef als een schilder, in tijdloze en intieme beelden. Lieneke Frerichs en Rob van Dam komen vertellen over respectievelijk Nescio en Jac. P. Thijsse en hun natuurdagboeken. Wat was hun natuurbeeld? Waarin verschillen hun dagboeken van elkaar, en waarin komen ze overeen? En bestaat er zoiets als een traditie van het Nederlandse natuurdagboek?
Lieneke Frerichs is neerlandica en was hoofdredacteur bij uitgaven van het werk van Karel van het Reven en Herman Gorter. Ze publiceerde veel over Nescio en schreef Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh, de biografie die dit jaar uitkwam bij van Oorschot.
Rob van Dam is al bijna zijn hele leven bewonderaar van het werk van Thijsse en vrijwilliger bij Thijsse’s Hof, een heemtuin voor natuureducatie die (deels) is ontworpen door Jac. P. Thijsse zelf.
Interviewer: Laura Lubbers