Programma Historisch café 9 januari 2019: thema-editie over de Wereldgeschiedenis van Nederland
20.00 uur – Een wereld van wereldgeschiedenissen. Interview met Marjolein ‘t Hart.
In 2017 verscheen in Frankrijk Histoire mondiale de la France – de Wereldgeschiedenis van Frankrijk. Het werd goed verkocht, had grote impact en voedde een nieuwe discussie over nationale identiteit. Het werk inspireerde andere contreien tot een soortgelijke aanpak, van Italie, Spanje en Vlaanderen tot aan het boek dat we vandaag bespreken: de Wereldgeschiedenis van Nederland (2018).
Aan Wereldgeschiedenis van Nederland werkten meer dan honderd Nederlandse historici, die samen een gigantische periode van 70.000 v.Chr tot nu bestrijken. Binnen een maand was het werk al toe aan een derde druk. Een publicatie van deze omvang kan natuurlijk niet onbehandeld blijven in het Historisch Café. Sterker nog, deze avond zal geheel in het teken staan van de Wereldgeschiedenis van Nederland.
In wereldgeschiedenissen hanteren historici een ander perspectief, waarin contacten met de wereld een grote rol spelen bij het bestuderen van historische gebeurtenissen. Dat staat haaks op een nationaal historisch bewustzijn, tegenwoordig weer vaak door politici betoogd, maar ook op de relatief nationale historische canon voor basis- en middelbaar onderwijs. Maar wat is dat eigenlijk, Wereldgeschiedenis? Op welke manier kijken we dan anders naar historische gebeurtenissen in het huidige Nederland, en welke conclusies trekken we daaruit? Waarom hebben deze publieksboeken op dit moment zo’n impact en urgentie? En hoe staat het met de ontvangst en impact van de Nederlandse editie?
Over deze vragen interviewen wij tijdens het eerste gedeelte van de avond Marjolein ‘t Hart, hoogleraar en hoofd van de afdeling geschiedenis bij het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, onder andere gespecialiseerd in de geschiedenis van staatsvorming in mondiaal, comparatief perspectief. Zij is een van de redacteuren van de bundel.
Interviewer: Nathan van Kleij
20.45 uur – Pauze
21.00 uur – Column Gijs
21.05 uur – Vaderlandse wereldgeschiedenis? Discussie met Djoeke van Netten en Robert-Jan Wille
In het tweede deel van de avond laten we twee historici aan het woord die hebben bijgedragen aan het boek. Djoeke van Netten beschrijft hoe Nederlandse kooplieden aan het eind van de zestiende eeuw twijfelden over de snelste en veiligste route naar Azië: via het zuiden langs Afrika, via het noordoosten boven Siberië langs of gewoon recht over de noordpool? Hoe verspreidde kennis over vaarwegen zich in deze tijd, en welke kennis gold als betrouwbaar? Robert-Jan Wille analyseert de gevolgen die de verwoestende uitbarsting van de vulkaan Krakatau (1883) had voor de internationale wetenschap én de positie hierbinnen van de wetenschap in Nederlands-
Indië. Waarom werd buitenlandse wetenschappelijke concurrentie als een politieke bedreiging beschouwd?
We gaan we ook in discussie over het doel dat deze twee historici voor ogen staat. Willen ze met hun teksten een tegenwicht bieden aan nationalistische geschiedschrijving, of begeven ze zich gewoon op een onderzoeksterrein dat nou eenmaal internationaal is? En hoe kijken ze aan tegen geëngageerde geschiedschrijving?
Djoeke van Netten is universitair docent vroegmoderne geschiedenis aan de UvA. Ze doet onderzoek naar geheimhouding en openheid binnen de VOC en de WIC in de zeventiende eeuw.
Robert-Jan Wille is docent politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde op een onderzoek naar de wisselwerking tussen Nederlandse biologen en de staat tussen 1870 en 1914, waarvan de publieksversie begin 2019 zal verschijnen.
Gespreksleider: Daniel Knegt