Programma Historisch Café 12 februari 2014
20.00 uur – Onder het mom van satire – Interview met Ivo Nieuwenhuis
Satire is een eeuwenoud en ongrijpbaar fenomeen. Satirische teksten en cartoons onttrekken zich gedurig aan eenduidige interpretaties en weten ernst en vrolijkheid op een vernuftige manier door elkaar te mengen. Ondanks het ongrijpbare karakter van satire ging Ivo Nieuwenhuis de uitdaging aan. In zijn proefschrift Onder het mom van satire. Laster, spot en ironie in Nederland, 1780-1800 beschrijft hij de werking van satire in de laat-achttiende-eeuwse Republiek. Deze bewogen periode uit de vaderlandse geschiedenis, waarin (gewelddadige) revoluties elkaar in rap tempo afwisselden en de samenleving voortdurend op losse schroeven leek te staan, blijkt een ideale voedingsbodem voor satire. Dit illustreert Nieuwenhuis beeldend met een tweetal casussen: de zogenaamde toverlantaarns en rarekieks en het satirische werk van criticaster Pieter van Woensel.
Nieuwenhuis’ project maakt deel uit van het overkoepelende NWO-project The Power of Satire, Cultural Boundaries Contested waarin vragen naar de werking van satire centraal staan. Onder het mom van satire onderstreept de hypothese van dit project door overtuigend aan te tonen dat satire inderdaad voortdurend de bestaande grenzen test, bevraagt en consolideert. Op welke manier dit gebeurde en of we tegenwoordig nog soortgelijke procedés kunnen waarnemen, is deze avond onderwerp van gesprek.
Ivo Nieuwenhuis studeerde Nederlands aan de Universiteit Utrecht en verdedigde onlangs succesvol zijn proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij secretaris van de Werkgroep Achttiende Eeuw en hoofdredacteur van Historisch Café. Ivo houdt wel van een goede grap.
Interviewer: Lieke van Deinsen
20.45 – pauze
21.00 – De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen: topstukken uit de Nederlandse oorlogsmusea
Op dinsdagmiddag 4 februari 2014 opent Koning Willem-Alexander de tentoonstelling ‘De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen’ in de Kunsthal Rotterdam. De tentoonstelling, samengesteld onder toeziend oog van de gastcurator Ad van Liempt, is opgebouwd uit topstukken van de 25 oorlogs- en verzetsmusea die Nederland rijk is. Ieder voorwerp vertelt een verhaal. De collectie varieert van het brilletje van Hannie Schaft tot een heuse Britse Cromwelltank. Historisch Café gaat in gesprek met Max Meijer en Niels Weitkamp, die beide meewerkten aan de totstandkoming van deze bijzondere, tijdelijke expositie. Zij geven een kijkje in de keuken, lichten verschillende voorwerpen toe en we discussiëren over de trend om de geschiedenis te willen samenvatten in overzichtswerken en tentoonstellingen.
Max Meijer (1959) is sinds 1982 werkzaam in de museale sector, onder andere bij de Nederlandse Museumvereniging, het Gemeentemuseum Den Haag, het Stedelijk Museum Amsterdam, het Instituut Collectie Nederland en de Stichting Museumjaarkaart. Tussen 2001 en 2007 was hij directeur van de Gemeentemusea Arnhem en sinds 2007 is hij mede-eigenaar van TiMe (Timmer & Meijer) Amsterdam.
Niels Weitkamp (1982) studeerde geschiedenis, kunstgeschiedenis en erfgoedstudies aan de UvA. Hij werkt bij het Nationaal Comité 4 en 5 mei als senior medewerker en clustercoördinator Advies en Onderzoek en is zodoende betrokken bij de totstandkoming van de tentoonstelling ‘De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen’.
Interviewer: Inger Schaap