Over de Tweede Wereldoorlog leren kinderen veel op geschiedenislessen op school. Wat een kind in de klas te horen kreeg, hangt ervan af wanneer hij op school zat. Zo stond vlak na 1945 patriottisme centraal en in de jaren zestig en zeventig was de boodschap: nooit weer! Vaak werden geschiedenislessen verlevendigt met de ooggetuigenverslagen van overlevenden van de oorlog. Nu de oorlogsgeneratie langzaam aan het verdwijnen is, maakt Dienke Hondius de balans op in haar boek Oorlogslessen. Onderwijs over de oorlog sinds 1945, waarin ze ook tips voor de toekomst geeft.
Dienke Hondius (1960) is universitair docent Nieuwste Geschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam en medewerker van de Anne Frank Stichting. Eerder publiceerde ze onder meer Terugkeer. Antisemitisme in Nederland rond de bevrijding (1990 en 1998), Gemengde huwelijken, gemengde gevoelens (1999) en Absent. Herinneringen aan het Joods Lyceum in Amsterdam, 1941-1943 (2001). Oorlogslessen verschijnt bij uitgeverij Bert Bakker.
Interviewer: Paula van Rooij
De natie is als een veeleisende vrouw: van haar liefhebbers eist ze volledige opoffering. Martelaarschap (shahada) is tegenwoordig een bekend begrip, leert het nieuws. Het is ook tamelijk nieuw. In zijn studie over het Koerdische nationalisme laat Mariwan Kanie zien dat het begrip pas na de Eerste Wereldoorlog een rol ging spelen. Het waren vooral dichters die de politieke liefde voor de natie, die met de eigen dood betaald werd, bezongen.
Martelaarschap is volgens Kanie volop een modern verschijnsel. Religie wordt geïndividualiseerd, getransformeerd en soms ook geseculariseerd. De Iraakse communistische partij noemt zich bijvoorbeeld trots de hizb al shuhada, de partij van de martelaren. Zowel de seculiere PKK als de Ansar al-Islam kennen hun zelfmoordmartelaren. Als islamisten tegenwoordig het martelaarschap (weer) prijzen, is dat vooral omdat ze het van seculiere groepen hebben overgenomen.
Mariwan Kanie (1966) is een bekend Koerdisch intellectueel. Vorige maand promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op Martelaarschap tussen Natie en Religie. Politieke liefde, poëzie en zelfopoffering in Koerdisch nationalisme.
Interviewer: Jan Dirk Snel
Het Historisch Café van woensdag 13 oktober wordt mede mogelijk gemaakt door Athenaeum Boekhandel en Historisch Nieuwsblad.
Athenaeum Boekhandel biedt de mogelijkheid de te bespreken titels aan te schaffen tijdens dit Historisch Café.
Boekentips van Athenaeum Boekhandel:
Historisch Nieuwsblad, ontdek het zelf.
Maak nu geheel vrijblijvend kennis en ontvang gratis twee nummers Historisch Nieuwsblad.